top image food
MEGALI1.jpg

Όταν λέμε στη Κρήτη τραχανά εννοούμε το ξινόχοντρο. Μου πήρε πολλά χρόνια να καταλάβω ότι στην υπόλοιπη Ελλάδα τραχανά δεν έννουν το ίδιο πράγμα με εμάς . Γάλα πρόβειο ή κατσικίσιο που το αφήνουμε να ξινίσει και να δώσει αυτή την ιδιαίτερη γεύση, βράζετε με χόντρο (σπασμένο σιτάρι) και αποξεραίνετε τους καλοκαιρινούς μήνες στον ήλιο.

1
Ο ξινοχοντρος δεν λείπει ποτέ από ένα Κρητικό σπίτι , τον αγαπούμε, είναι στο DNA μας για αυτό υπάρχουν και πληθώρα με συνταγές.
Θυμάμαι όταν ήμουν κοπέλι στο χωριό από Ιούλιο μέχρι Αύγουστο όλες οι γειτονιές μύριζαν από τα ψησίματα που έκαναν οι νοικοκυρές του ξινόχοντρου. Στις αυλές, στις ταράτσες δεν έβλεπες τίποτα παρά μόνο απλωμένους τραχανάδες πάνω σε τάβλες, σε πλαστικά τραπέζια σκεπασμένους με τούλια.
Η γιαγιά μου η συγχωρεμένη , έφτιαχνε πάντα το ξινοχόντρο μαζί με τη μανά της, την προγιαγιά μου, «η γιαγιά το Κατερίνη «όπως λέγαμε. Κατσίκες είχε ο παππούς και αφήναν το γάλα σε κουβάδες να ξινίσει. Η προγιαγιά άλεθε το στάρι στο χειρόμυλο και η γιαγιά μου έβαζε τη μεγάλη τσικάλα πάνω στο φλόγιστρο και άρχιζε να βράζει το γάλα. Ω τη χαρά μου να είμαι σε όλη αυτή τη διαδικασία! Από τη μια να τρέχω στη προγιαγιά να τις αρπάζω από τα χέρια το ξύλο που γύριζε τη μεγάλη στρογγυλή πέτρα, και από την άλλη να κάθομαι πάνω από τη τσικάλα να ανακατεύω. «Νεκταράκι όταν στέκετε η κουτάλα όρθια στη μέση του τσακαλιού τότε είναι έτοιμος ο τραχανάς» έλεγε η γιαγιά μου. Τον αφήναμε να κρυώσει και ύστερα τον κάναμε κουταλιές και τον απλώναμε. Κρατούσαμε βεβαία και αρκετό και τον τρώγαμε δροσερό. Μια φορά είχα φάει τόσο πολύ που με έπιασε το στομάχι μου και δεν μπορούσα να κοιμηθώ όλο το βράδυ. Η μανά μου φώναζε «δεν κάνεις εδά μπλιό κράτει στη κοιλιά σου;» και ξηρό ακόμα μου άρεσε να τον κουκαλίζω.
Τώρα που δεν υπάρχουν στη ζωή πια οι γιαγιάδες μου, συνεχίζουμε μαζί με τη μανά μου να φτιάχνουμε το τραχανά ή ξινόχοντρο του σπιτιού μας. Μόνο πως το κατσικίσιο γάλα του παππού το αντικαταστήσαμε με πρόβειο που μας δίνει ο σύντεκνος που είναι βοσκός και τη διαδικασία στο χειρόμυλο από έτοιμο σπασμένο στάρι. Οι κουβέντες όμως και οι συμβουλές από τις γιαγιάδες μου είναι εκεί να μας ακλουθούν.


Υλικά
100γρ ξινόχοντρος
50ml ελαιόλαδο
2 κρεμμύδια ξερά
3 πατάτες
2 ντομάτες ώριμες
1 κουταλιά πελτέ
Αλάτι πιπέρι

Εκτέλεση

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το ελαιόλαδο και αφήνουμε να ζεσταθεί. Ρίχνουμε τα κρεμμύδια κομμένα σε ροδέλες και σοτάρουμε. Προσθέτουμε τις πατάτες και συνεχίζουμε το σοτάρισμα για λίγο.

4
Ρίχνουμε τις ντομάτες ξυσμένες, τον πελτέ και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε 300ml ζεστό νερό και αλατίζουμε. Αφήνουμε να βράση και ρίχνουμε τον ξινόχοντρο.

56

78


Χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στο μισό και αφήνουμε μέχρι να ψηθεί ο ξινόχοντρος, αν χρειαστεί προσθέτουμε λίγο ζεστό νερό. Αποσύρουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε φρέσκο πιπέρι, σκεπάζουμε με μια πετσέτα και αφήνουμε για 10 λεπτά πριν σερβίρουμε.

9
Καλή επιτυχία!!!

2

3