top image food
MEGALI1.jpg

Ο κύκλος του δωδεκαήμερου με τις γιορτές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, κλείνει με την γιορτή του Αγίου Ιωάννη στις 7 Ιανουαρίου. Ημέρα που είναι η πρώτη εορτή των Γιάννηδων στον κύκλο του χρόνου. Γιορτάζουν αρκετές φορές το χρόνο διότι το όνομα Γιάννης φέρουν οι μεγάλες μορφές του Χριστιανισμού με πρώτο τον Βαπτιστή Ιωάννη, Ιωάννης ο Θεολόγος, Χρυσόστομος, ο Ελεήμων, ο Ρώσος, ο Σιναΐτης και πολλές άλλες μορφές της Ορθοδοξίας.


Για τους Γιάννηδες υπάρχουν πάνω από τριάντα παροιμίες. Λένε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει σπίτι δίχως Γιάννη και έμεινε το «σπίτι χωρίς Γιάννη προκοπή δεν κάνει». Για αυτόν που κοιτάζει μόνο τον εαυτό του «Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει». Για την ασυνεννοησία μεταξύ δύο ατόμων «Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω». Για όποιον δεν αλλάζει συμπεριφορά «τ’ είχες Γιάννη; Τι είχα πάντα». Όταν φοβάται ο ένας τον άλλο «φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη» και πολλά, πολλά άλλα.
Στην Κρήτη, λένε οι παλιοί που τηρούσαν τα παλιά έθιμα, ότι την ημέρα αυτή οι γονείς των παιδιών που είχαν βαπτιστεί πρόσφατα, καλούσαν σε γεύμα του «συντέκνους», αυτούς που είχαν βαπτίσει το παιδί τους, γιατί ο Άη Γιάννης ο Βαπτιστής είναι ο «σάντολος» (νονός) του Χριστού.
Σε εμάς στην Κρήτη η «συντεκνιά» δημιουργεί μια σχέση που είναι και ανώτερη από την συγγενική. Δεν περιορίζεται ανάμεσα στο παιδί και τον ανάδοχο του αλλά δημιουργείται ένα νέο περιβάλλον. Η κουμπαριά ή η συντεκνιά επισφραγίζει μια φιλία χρόνων που έχει δοκιμαστεί με πολλούς τρόπους, για το ψυχικό δέσιμο φίλων σε δύσκολες ώρες, σε δύσκολες περιστάσεις, για συμβουλές που πάντα θα θυμάσαι.
Τα τραπεζώματα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη στις 7 του Γενάρη δεν επιβίωσαν στα νεότερα χρόνια. Παλιότερα παρατηρούταν ταξίδια σε μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να γίνει το τραπέζι της συντεκνιάς. Το ότι δεν επιβίωσαν στα νεώτερα χρόνια οφείλεται στο γεγονός ότι οι ανάδοχοι έκαναν πολλές βαπτίσεις σε δεκάδες παιδιά, κυρίως πολιτικοί, βουλευτές, με αποτέλεσμα στην πάροδο του χρόνου να εξασθενήσει και να μην τηρείται σήμερα.
Αυτό όμως που έχει κρατήσει για χρόνια είναι η συντεκνιά και ανεξάρτητα από την γιορτή τα τραπέζια στην οικογένεια του συντέκνου για την σύσφιξη των σχέσεων των δύο οικογενειών. Για ένα τέτοιο γιορτινό τραπέζι η πρόταση μου είναι κατσικάκι με ανθόγαλο!

Υλικά
1,5 κιλό αρνί ή κατσικάκι
100ml ελαιόλαδο
100ml κρασί άσπρο
150γρ. ανθόγαλο
Αλάτι

Εκτέλεση
Καταρχήν να πούμε τι είναι το ανθόγαλο ή αθόγαλο όπως λέμε στη Κρήτη. Είναι όπως λέει και η λέξη ο ανθός του γάλακτος δηλαδή η πέτσα που δημιουργείτε στην κορυφή μετά το βρασμό αιγοπρόβειου γάλακτος. Το μαζεύουν σιγά σιγά σε μικρή ποσότητα και το αποθηκεύουν σε κιούπια για αυτό και είναι τόσο ξεχωριστό. Να αναφέρουμε ότι από το ανθόγαλο παρασκευάζετε και το στακοβούτυρο καθώς και η περίφημη στάκα με την προσθήκη σταρένιου αλευριού.
Τη συγκεκριμένη συνταγή έφτιαχναν οι βοσκοί στις μάντρες τους στα Λασιθιώτικα βουνά όταν μάζευαν το πρώτο ανθόγαλο. Φυσικά ανθόγαλο μπορούμε να βρούμε τώρα όλο το χρόνο στα σουπερ μάρκετ από διάφορες τοπικές εταιρίες.
Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το ελαιόλαδο και αφήνουμε να ζεσταθεί. Προσθέτουμε σε μικρές μερίδες το αρνί και αφήνουμε να τσιγαριστεί και να πάρει χρώμα και από τις δυο πλευρές.

123
Ρίχνουμε το κρασί, αλατίζουμε και χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία κάτω από το μισό. Σκεπάζουμε τη κατσαρόλα και αφήνουμε να σιγοψηθεί για περίπου 1,5 – 2 ώρες. Κοιτάμε κατά διαστήματα και ανακινούμε τη κατσαρόλα αν χρειαστεί.

4
Όταν θα είναι έτοιμο ανακατεύουμε το ανθόγαλο με ζουμί από το φαγητό και περιχύνουμε στο κρέας.

56
Προσθέτουμε λίγο πιπέρι.
Καλή επιτυχία!!!

7

9

10

Ευχαριστούμε το λαογράφο Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη για τις παροιμίες και τα στοιχεία που μας έδωσε για την ξεχασμένη συνήθεια των περασμένων χρόνων στην Κρήτη.