ΑΘΕΡΙΝΑ ΚΑΠΑΚΙΑΣΤΗ

Η αθερίνα είναι ένα μικρό ψαράκι που μοιάζει πολύ με την μαρίδα, είναι όμως μεγαλύτερη, που εμείς στην Κρήτη το λέμε και «σουβλίτη» επειδή έχει ρύγχος μυτερό.
Γίνεται εξαιρετική στο τηγάνι ελαφρώς αλευρωμένη και είναι ένας πεντανόστιμος μεζές συνοδευόμενος με λευκό κρασί.
Όταν φτιάχνω συνταγές με ψάρι σας διηγούμαι ιστορίες από προσωπικές εμπειρίες που έχω μιας και ο πατέρας μου είναι επαγγελματίας ψαράς.

Η λαχτάρα του για το ψάρεμα πάντα τον οδηγούσε στην Θάλασσα. Δύσκολη δουλειά με ρίσκο, με κινδύνους, με φουρτούνες και με μπονάτσες, με ήλιο και με φεγγάρι, με ζέστη και με παγωνιά, βουτημένος στην αλμύρα και το νερό…
Με την «Ψαροπούλα»… την βάρκα του, χρόνια τώρα σεργιανίζει από την Παχεια Άμμο, μέχρι τις Διονυσάδες, από την Αγριόμαντρα μέχρι την Ψείρα, από το Θόλο μέχρι το Μόχλος, με δίχτυα και παραγάδια.

Πρώτα την σύντροφο της ζωής του… την μάνα μου μπόλιασε στην ψαρική και μετά εμάς τα παιδιά του.
"Το βάπτισμα του πυρός" μου το έκανε όταν ήμουν τεσσάρων χρονών στο λιμανάκι της Παχείας Άμμου με πέταξε ξαφνικά και με άφησε, χωρίς μπρατσάκια και κουλούρες. << Κολύμπα εδά>> Διακριτικά με κοιτούσε αν χρειαζόταν ανάγκη να επέμβει. Μέχρι μου βγηκα κλαιγοντας εξω. <<Είδες που τα κατάφερες, ο ζόρες βγάνει πόδια>>. Μου έμαθε να αγαπώ την θάλασσα αλλά και να την σέβομαι.
Θυμάμαι τα απογεύματα του καλοκαιριού να δολώνουμε τα παραγάδια. Δεν με άφηνε να πάω να παίξω με τις φίλες μου αν πρώτα δεν του δόλωνα ένα παραγάδι. Φρέσκα καλαμάρια σαρδέλα, αθερίνα, σκουμπράκι, μικρές ζαργάνες σε εκατοντάδες άγκιστρα. Πότε να τελειώσει έλεγα να φύγω. Λεπτό προς λεπτό μετρούσα το χρόνο!

Και άλλες πάλι φορές μέσα στην βάρκα με την μάνα μου, μικρό παιδί εγώ με τον αδελφό μου τον Μανόλη. Η μάνα μας τον βοηθούσε να σύρει τα δίχτυα και μας έπαιρνε και εμάς. Κρατούσε πάντα μια κουβέρτα, με το φως του φεγγαριού και με τον ελαφρύ παφλασμό της θάλασσας μας έπαιρνε ο ύπνος . Εικόνες χαραγμένες στο μυαλό μου από τα παιδικά μου χρόνια που θα με συνοδεύουν σε όλη μου την ζωή.
Όμορφες καλοκαιρινές βραδιές στο λιμανάκι του Θόλου, να μαζευόμαστε παρέα, φίλοι και συγγενείς και να περιμένουμε τον πατέρα μου με την ψαροπούλα ώσπου να γυρίσει. Η μάνα μου να στήνει μια πρόχειρη παραστιά στα χαλίκια. Η φωτιά να απλώνει το φως μες το σκοτάδι, ένα τηγάνι με λάδι να σιγοβράζει και η αθερίνα να σκορπά την μυρωδιά της στα ρουθούνια μας.
Να μας πιάνει το ξημέρωμα με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου να καρφώνονται στο πρόσωπο μας και εμείς τυλιγμένοι με μια κουβέρτα απολαμβάναμε μοναδικές στιγμές μια παιδικής αθωότητας που πολύ θα ήθελα να ξαναζήσω.
Δεν ξέρω ποιες από τις άπειρες εικόνες να σας περιγράψω. Με το ξεψάρισμα των διχτυών στην αυλή του σπιτιού, ο πατέρας μου να απλώνει ένα μεγάλο νάιλον στο δάπεδο και εμείς με την μάνα μου να ξετινάζουμε τα δίχτυα. Ήταν το αποκορύφωμα μιας κουραστικής προσπάθειας και της πληρωμής του κόπου μας όταν βλέπαμε τα ψάρια να σωριάζονται στο δάπεδο, ο πατέρας μου να γεμίζει με ικανοποίηση λεκανίδες και ταψιά για το ψυγείο και από την άλλη τα γατιά της γειτονιάς να μαζεύονται περιμένοντας και αυτά να πάρουν την μερίδα τους.

Χαίρομαι γιατί ακόμα μπορώ να τα ζήσω όλα αυτά, ο πατέρας μου εξακολουθεί τις ίδιες συνήθειες και μυεί και τα παιδιά μου σε όλη αυτή την ομορφιά.
Σε άλλες συνταγές θα σας διηγηθώ πολλές άλλες εμπειρίες προσωπικές ή φίλων. Θέλω όμως κλείνοντας να πω ότι ένας καλός ψαράς δεν θέλει μόνο να έχει μια καλή ψαριά αλλά να απολαμβάνει και καλομαγειρεμένα τα ψάρια του.
Μια προσωπική συνταγή του πατέρα μου με αθερίνα καπακιαστή, όπως την λέει που μόνο αυτός ήξερε τα μυστικά και έμαθε στην μάνα μου και σε μένα θα σας παρουσιάσω σήμερα.

Υλικά

1 κιλό αθερίνα
200ml ελαιόλαδο(1 νεροπότηρο)
200ml ξύδι (1 νεροπότηρο)
200ml νερό (1 νεροπότηρο)
Ρίγανη
Αλάτι
Πιπέρι

Εκτέλεση

Αν είναι πολύ μικρή η αθερίνα δεν την καθαρίζουμε καθόλου, διαφορετικά κόβουμε το κεφάλι και τραβώντας βγαίνει και το έντερο.
Πλένουμε πολύ καλά και αφήνουμε την αθερίνα να σουρώσει.

Σε ένα τηγάνι τοποθετούμε την αθερίνα και ρίχνουμε το ελαιόλαδο, το ξύδι και το νερό.

Ρίχνουμε το αλάτι, το πιπέρι και τη ρίγανη.

Σκεπάζουμε με ένα καπάκι (καμακιάζουμε ) και αφήνουμε το φαγητό σε μέτρια θερμοκρασία να ψηθεί για 10 λεπτά.

Αυτό είναι όλο, απλό και πολύ νόστιμο. Η σάλτσα θα σας καταπλήξει.

Καλή επιτυχία!!!

Οι φωτο που συνοδεύουν τον πρόλογο είναι από το προσωπικό αρχείο του Δημοσιογράφου και λαογράφου Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη.