ΨΑΡΙ ΠΛΑΚΙ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ

Το να τρώμε ψάρι τη Κυριακή των Βαΐων είναι ένα από τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας. Πρόκειται για μια μονοήμερη διακοπή της αυστηρής νηστείας της Σαρακοστής (για όσους τηρούν με ευλάβεια του Χριστιανικούς κανόνες), προετοιμασία για την ακόμη αυστηρότερη νηστεία της Εβδομάδας των Παθών. Σε όλες τις πολύ μεγάλες γιορτές που συμπίπτουν με περιόδους νηστείας, όπως η ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου, επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριών. Ωστόσο η ψαροφαγία των Βαΐων είναι η πιο γνωστή του ετήσιου κύκλου. 

Την ημέρα τω Βαγιώ τρώνε ψάρι και κολιό και την άλλη Κυριακή καλιτσούνι και ρακή.

Γενικά πιστεύεται ότι είναι αμαρτία να μη φάει κανείς ψάρι εκείνη την ημέρα. Όποιος δεν φάει «πρέπει να γλύψει τουλάχιστον ένα ψαροκόκαλο». Όλες οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι ξεχωριστές. Η Κυριακή των  Βαΐων όμως έχει ένα πανηγυρικό τόνο σε ανάμνηση της υποδοχής του Χριστού με βάγια και κλαδιά ελιάς στα Ιεροσόλυμα για το λόγο αυτό οι εκκλησίες στολίζονται με κλαδιά από βάγια και ελιάς και μοιράζονται σταυροί από φοινικόκλαδα τα οποία στη συνέχεια τοποθετούνται στο εικονοστάσι του σπιτιού για ευλογία. Στη Κρήτη ο σταυρός από βαγιόκλαδα, πλεγμένος από γυναικεία χέρια, λέγεται «καγκελωτός» διότι συνηθίζεται να του δίνουν το σχήμα του αγκυλωτού σταυρού.

 Οι νοικοκυρές από το πρωί του Σαββάτου γυρίζουν τις ψαραγορές για να προμηθευτούν φρέσκο ψάρι. Μάλιστα από τις πρώτες μέρες της εβδομάδας του Λαζάρου (έτσι λέγεται η εβδομάδα πριν την Μεγάλη Εβδομάδα) περνούν από το ψαρέμπορο τους και κλείνουν παραγγελίες για το ψάρι της Κυριακής των  Βαΐων. Αν πάλι δεν είναι τυχερές να πετύχουν φρέσκο ψάρι προμηθεύονται κατεψυγμένο που είναι και φτηνότερο. Σε παλιότερα χρόνια που η προμήθεια του φρέσκου ψαριού ήταν πιο δύσκολη και δεν υπήρχαν ψυγεία για κατεψυγμένα ψάρια τη λύση για τη ψαροφαγία έδινα ο παστός μπακαλιάρος. 

 Ο καιρός είναι πολύ καλός και όλες τις μέρες τα ψαράδικα διάθεταν φρέσκο ψάρι. Τιμώντας το ελληνικό έθιμο αποφάσισα να φτιάξω μια συνταγή με ψάρι πλακί στο φούρνο. Το ψάρι γίνεται με πολλούς απλούς και πιο σύνθετους τρόπους. Και όταν αυτό είναι φρέσκο, «σπαρταριστό» που έλεγε και ένας παλιός τελάλης ψαριών στο χωριό μου, είναι ότι καλύτερο! 

Υλικά

1κ ψάρι  (φαγκρί, συναγρίδα, σφυρίδα, μπακαλιάρο, ξιφία, γλώσσα)

8 μεγάλα κρεμμύδια

3 σκελίδες σκόρδο

4 μεγάλες ντομάτες

½ ματσάκι μαϊντανό

100ml ελαιόλαδο

50ml άσπρο κρασί

Χυμό από ένα λεμόνι

Αλάτι πιπέρι

Εκτέλεση

Αφού έχουμε καθαρίσει και πλύνει πολύ καλά το ψάρι μας, αλατοπιπερώνουμε και περιχύνουμε το χυμό λεμονιού. Εσωτερικά μπορούμε να βάλουμε τα κλαδιά από το μαϊντανό ή μια φέτα λεμόνι, θα αρωματίσει και θα δώσει πιο έντονη γεύση στο ψάρι.Καθαρίζουμε τα κρεμμύδια, τα σκόρδα και κόβουμε σε φέτες.

Τα απλώνουμε σε ένα ταψί και κόβουμε από πάνω τις ντομάτες επίσης σε φέτες. Ψιλοκόβουμε φρέσκο μαϊντανό και αλατίζουμε ελαφριά.Τοποθετούμε πάνω από τα λαχανικά το ψάρι και περιχύνουμε με το ελαιόλαδο και το κρασί. Δεν χρειάζεται να προσθέσουμε νερό, τα λαχανικά θα βγάλουν αρκετό και το φαγητό μας θα γίνει πιο γευστικό.

Σκεπάζουμε με λαδόκολλα ή με καπάκι αν χρησιμοποιήσουμε γάστρα. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 40λεπτα περίπου ανάλογα με το ψάρι. 5 λεπτά πριν το φαγητό είναι έτοιμο αφαιρούμε τη λαδόκολλα και αφήνουμε το φαγητό να ροδίσει.

Καλή επιτυχία!!!

Ευχαριστούμε το λαογράφο Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη για τα χρήσιμα λαογραφικά στοιχεία των Αγίων Ημερών.