top image food
xristopsomo4.png

Η γιορτή των Χριστουγέννων γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε όλες τις γωνιές του χριστιανικού κόσμου με ιδιαίτερο τρόπο κάθε λαός και κάθε τόπος, διατηρώντας παραδόσεις που κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι σήμερα.

 

Από καλοδιατηρημένα Χριστουγεννιάτικα έθιμα στον Ελληνικό χώρο είναι το ψωμί που φτιάχνεται την παραμονή της μεγάλης γιορτής και τρώγεται ανήμερα στο γιορτινό τραπέζι. Το ψωμί αυτό έχει σχήμα στρογγυλό με πλούσιο στολισμό, με λογής-λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμιά» που λένε στην Κρήτη. Απαραίτητο στοιχείο ο σταυρός στην πάνω πλευρά του με λωρίδες απ’ τη ζύμη.

Είναι ένα ψωμί που παρασκευάζεται με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Είναι μια τελετουργία που μάθανε οι σημερινές νοικοκυρές από τις γιαγιάδες τους και τηρούν το έθιμο ευλαβικά μιας και πρόκειται για ψωμί αφιερωμένο στο νεογέννητο Χριστό. Την ώρα της ζύμωσης η νοικοκυρά λέει: “Είκοσι πέντε του Δεκέμβρη Χριστός γεννάται, η ώρα εκείνη και ετούτη ίδια λογάται” “Για τη χάρη της Παναγίας και για το καλό του σπιτιού”.

xristopsomo1

Στην Κρήτη επιλέγουν τα καλύτερα υλικά. Αλεύρι, ζάχαρη, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα, μαστίχα, ρακί, καρύδι κ.α. σε αναλογίες που διαφέρουν και με προσθήκη μυρωδικών που δίνουν γλυκιά γεύση στο χριστόψωμο. Όταν πλάσουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα, ενώ με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό με λωρίδες και τον τοποθετούν πάνω στο ψωμί. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια. Αυτά τονίζουν το σκοπό του χριστόψωμου και εκφράζουν διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.

Στην Καστοριά οι γυναίκες αποτυπώνουν και τα πέντε τους δάχτυλα, πάνω στο ψωμί, και λένε στα μικρά παιδιά πως ο Χριστός κατέβηκε στο φούρνο και το ευλόγησε. Στο Μιχαλίτσι της Μικράς Ασίας, το χριστουγεννιάτικο ψωμί ονομαζόταν Χριστός. Στη Γρατινή της Κομοτινής το χριστόψωμο ονομάζεται παράς γιατί μέσα έχουν βάλει ένα νόμισμα ενώ στην Κύπρο το χριστόψωμο είναι γνωστό ως γεννόπιττα, δηλαδή η πίτα των Χριστουγέννων.

Τα «Χριστοκούλουρα», ψωμιά που μοιάζουν με τα Χριστόψωμα, είναι όμως μικρότερα και τα κρεμούν δίπλα στο εικονοστάσι όλο το χρόνο για ευλογία. Σε άλλες περιοχές έχει διαφορετικές ονομασίες όπως «το ψωμί του Χριστού», «Σταυροί», «βλάχες» κ.ά.

Την ημέρα των Χριστουγέννων, ο νοικοκύρης παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει και το μοιράζει σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι ανταλλάσσοντας πολλές ευχές. Παλιότερα, σε δύσκολους καιρούς, οι νοικοκυρές που είχαν την δυνατότητα, φρόντιζαν να φτιάξουν αρκετά για να προσφέρουν σε συγγενικά πρόσωπα σαν δώρο και σε οικογένειες που δεν είχαν την δυνατότητα να φτιάχνουν χριστόψωμο εκείνη την ημέρα.

xristopsomo2

 

Υλικά

Για αρωματισμένο νερό
550 ml νερό
2 ξύλα κανέλας
5 γαρίφαλα
3 φύλλα δάφνης
4 κόκκους μπαχάρι
5 κόκκους πιπέρι
100 γρ. μέλι

 

Για το προζύμι
100 ml αρωματισμένο νερό
50 γρ. σκληρό αλεύρι
1 κουταλάκι ζάχαρη
16 γρ. ξηρή μαγιά

Για ζύμη
400 ml αρωματισμένο νερό
20 ml ελαιόλαδο
10 ml ανθόνερο ή ροδόνερο
1/3 κουταλάκι μαστίχα
1 πρέζα αλάτι
700 γρ. σκληρό αλεύρι

Για άλειμμα
20 ml κονιάκ ή ρακή
10 ml νερό
30 γρ. μέλι

 

Εκτέλεση
Σε μία κατσαρόλα βάζουμε όλα τα υλικά για το αρωματισμένο νερό και βράζουμε σε μέτρια θερμοκρασία για 5 λεπτά. Σουρώνουμε και είναι έτοιμο για να χρησιμοποιήσουμε στην συνταγή μας.

Αρχικά φτιάχνουμε το προζύμι, σε ένα μπολ ρίχνουμε το αρωματισμένο νερό σε θερμοκρασία που να είναι ανεκτή στο χέρι μας. Ρίχνουμε την ζάχαρη, το αλεύρι και τη μαγιά και ανακατεύουμε. Σκεπάζουμε με μεμβράνη και αφήνουμε στην άκρη να φουσκώσει για 20 λεπτά περίπου.

Σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε 400ml αρωματισμένο νερό και προσθέτουμε το φουσκωμένο προζύμι.

Ρίχνουμε το ελαιόλαδο, το ανθόνερο, την μαστίχα θρυμματισμένη με ένα κουταλάκι ζάχαρη, το αλάτι και ανακατεύουμε.

Κοσκινίζουμε το αλεύρι και προσθέτουμε σταδιακά μέσα στο μείγμα ζυμώνοντας πολύ καλά. Κλείνουμε με μεμβράνη και αφήνουμε τη ζύμη μας να ξεκουραστεί σε ζεστό σημείο για 30 λεπτά.

Αφού έχει περάσει ο χρόνος βγάζουμε την ζύμη στο μπάγκο εργασίας και ζυμώνουμε λίγο ώστε να ξεφουσκώσει.

Κόβουμε περίπου 100 γραμ. από τη ζύμη και κρατάμε στην άκρη για να φτιάξουμε τα σχέδια.

Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα στρογγυλό ταψί και τοποθετούμε στη μέση τη ζύμη. Πιέζουμε με τα χέρια μας ώστε να ανοίξει και να πιάσει όλο το ταψί.

Με το ζυμάρι που έχουμε κρατήσει πλάθουμε κορδόνια και δημιουργούμε πλεξούδες για να φτιάξουμε το σταυρό.

Αλείφουμε με ελάχιστο νερό το ζυμάρι που έχουμε στο ταψί στα σημεία που θα ακουμπήσουμε τις πλεξούδες για να κολλήσουν.

Στη μέση του σταυρού τοποθετούμε πιέζοντας ένα ολόκληρο καρύδι.

Στα τέταρτα που δημιουργούνται πάνω στο χριστόψωμα μπορούμε να δημιουργήσουμε με το ζυμάρι διάφορα σχέδια όπως πουλιά, λουλούδια, σταφύλια ή ότι άλλο επιθυμούμε.

Σκεπάζουμε με μία πετσέτα και αφήνουμε το χριστόψωμο σε ζεστό σημείο για 1 ώρα περίπου να φουσκώσει.

Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 βαθμούς για 1 ώρα περίπου. Στο τελευταίο μισάωρο σκεπάζουμε με αντικολλητικό χαρτί και αλουμινόχαρτο.

Όταν είναι έτοιμο, βγάζουμε απο τον φούρνο. Ζεσταίνουμε το κονιάκ με το νερό και το μέλι και αλείφουμε την επιφάνεια με ένα πινέλο για να γυαλίσει.

Ξανά βάζουμε για 2 λεπτά σε κλειστό φούρνο ώστε να στεγνώσει με την θερμοκρασία.

Βγάζουμε από το φούρνο αφήνουμε να κρυώσει εντελώς και ξεφορμάρουμε.
Καλή επιτυχία!

xristopsomo3

 

Συνταγές μας θα βρείτε στο site των SUPER MARKET ΚΡΗΤΙΚΟΣ καθώς και στα φυλλάδια προσφορών.

Δείτε και άλλες νόστιμες συνταγές μας

ΔΙΠΛΕΣ

diplesmemeli6

ΚΑΣΤΑΝΑ ΣΤΥΦΑΔΟ

ΚΑΣΤΑΝΑ2