top image food
koukia.jpg

Τα κουκιά, πριν τις αλλαγές που έφερε η δεκαετία του ’70 στις κοινωνίες της υπαίθρου, κυριαρχούσαν ως διατροφική συνήθεια στο χωριό μου το Καβούσι Λασιθίου. Οι κλιματολογικές συνθήκες αλλά κυρίως οι εδαφολογικές συνθήκες, ευνόησαν την καλλιέργεια και ανέδειξαν τα κουκιά ως κυρίαρχο καλλιεργήσιμο όσπριο σε αυτή την γωνιά της Κρητικής γης.
Αυτή η καλλιέργεια κινδύνευε, κυρίως την άνοιξη, από τον δυνατό σορόκο ή σιρόκο ή σιροκάδα, όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι της Ανατολικής Κρήτης. Είναι άνεμος νοτιοδυτικός, ξηρός και θερμός που η ταχύτητα του μπορεί να φτάσει τα 100 χλμ.
Δεν υπήρχε νοικοκυριό στο χωριό που να μην παρήγαγε τουλάχιστον μισό πιθάρι κουκιά την χρονιά. Η καλλιέργεια τους απαιτούσε γόνιμα εδάφη και για το λόγο αυτό οι Καβουσανοί επέλεγαν τα καλύτερα τους χωράφια για να σπείρουν τα κουκιά.
Έχει μείνει μέχρι και σήμερα στους κατοίκους της Ανατολικής Κρήτης και ιδιαίτερα στους κατοίκους της επαρχίας Ιεράπετρας, ο παραμυθένιος διάλογος με την κερά (κυρία) νοτιά όταν φυσούσε μανιασμένα. Στην Ανατολική Κρήτη επικρατεί ο όρος (η) νοτιά, (η) σιροκάδα. Υπολόγιζαν την δύναμη της, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι ακόμα και από το ατρύπητο φλασκί περνά.

Ρωτούσαν την νοτιά.

-Που πας κερά νοτιά;
Η απάντηση ήταν καταπέλτης.
-Στο Καβούσι στα κουκιά!

Και ο διάλογος συνεχιζόταν….
-Μα τα θερίσανε.
-Από την θεμωνιά ’α τα πάρω!

-Μα τα ’λωνέψανε.
-Από τα’ αλώνι ’α τα πάρω!

-Μα τα ψήνουνε.
-Από τον ανηφορά ’α τα πάρω!

Οι νότιοι άνεμοι θεωρούνται καταστροφικοί όταν φυσούν με ένταση και προξενούν ζημιές στις υπαίθριες καλλιέργειες. Αλλοίμονο σε αυτόν που η καλλιέργεια του έπεφτε θύμα του μανισμένου αέρα.


ΥΛΙΚΑ

1/5 κιλό ξερά κουκιά
6 μεγάλα κρεμμύδια ή 10 μικρά
1 μεγάλη ντομάτα
1 κουταλιά πελτέ
½ κουταλάκι κύμινο
4 φύλλα δάφνη
Κόκκους πιπέρι
1 κουταλάκι ζάχαρη
150ml. ελαιόλαδο
Αλάτι
Πιπέρι


ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Βάζουμε τα κουκιά μας από το προηγούμενο βράδυ σε ένα μπολ με αρκετό νερό για να μουσκέψουν.

01

Την επομένη μερα βγάζουμε με ένα μαχαίρι το μαύρο κομμάτι . Τα βραζουμε σε αρκετο νερό για περίπου μισή ώρα ή σε χυτρα ένα τεταρτο και τα σουρωνουμε.

02 03

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το λάδι μας να κάψει και προσθέτουμε τα κρεμμύδια αφού πρώτα έχουμε κόψει σε φέτες.
Τσιγαρίζουμε για λίγο και βάζουμε τη ζάχαρη για να καραμελώσουν ελαφριά, ανακατεύουμε συνεχώς.

04 05

 Στη συνέχεια προσθέτουμε τη ντομάτα, το πελτέ και τα μυρωδικά μας.

06

Βράζουμε για περίπου ένα τέταρτο και στη συνέχεια ρίχνουμε τα κουκιά. Ρίχνουμε λίγο ζεστό νερό, ανακατεύουμε ελαφριά και αφήνουμε το φαγητό μας για περίπου δέκα λεπτά να ψηθεί εντελώς και να μελώσει.

07 08

PAP 0347

Καλή επιτυχία!!!

Ευχαριστώ πολύ τον λαογράφο Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη για την πολύτιμη βοήθεια του στο κείμενο.